อัณฑะไม่ลงถุงไข่ข้างเดียว ทองแดง Undescended testis, Cryptorchidism

ทำอย่างไรดีถ้าลูกคลอดออกมาแล้วมีไข่ข้างเดียว หรือไม่มีไข่ในถุงอัณฑะเลย บางคนเรียก ทองแดง เคี่ยวก็ลงเอง จริงหรือ? ลูกจะเป็นหมันมั๊ย บางคนบอกระวังมะเร็ง บางคนบอกระวังจะเป็น กระเทยนะ mew'fu ถุงอัณฑะที่ไม่มีอัณฑะ เป็นไปได้ 5 กรณีคือ 1. Retractile testis อัณฑะเคยลงถุงต่อมาคลำไม่ได้หรืออยู่สูงแต่ถูกดึงลงมาในถุงได้ 2. Anorchia ไม่มีอัณฑะ พบน้อยกว่า 5% ของเด็กอัณฑะไม่ลงถุง 3. มีอัณฑะแต่ไม่ลงถุง 15-20% ไม่ลงถุงทั้งสองข้าง ถ้าลงไม่ถึงอาจอยู่ที่ด้านหลังของผนังช่องท้อง อยู่เหนือขาหนีบ inguinal canal หรือเหนือถุงอัณฑะใต้ external ring 4. อัณฑะอยู่ผิดไปอยู่ในตำแหน่งอื่นที่ไม่ใช่ถุงอัณฑะเช่น หัวหน่าว ฐานของอวัยวะเพศ หน้าขาด้านใน หรืออัณฑะด้านตรงข้าม 5. อัณฑะฝ่อทำให้คลำไม่ได้หรืออยู่ที่ตำแหน่งอื่น       อัณฑะลูกอยู่ที่ไหน เมื่อลูกอยู่ในท้องคุณแม่อายุครรภ์ 7 เดือน อัณฑะยังคงอยู่ในช่องท้องใน และเลื่อนลงอยู่ในช่องขาหนีบ (Inguinal canal) เมื่ออายุ 7-8 เดือน และอยู่ในถุงอัณฑะเมื่ออายุ 9 เดือน อุบัติการณ์       ปี 1950 Scorer ได้ติดตามทารกแรกคลอด 1499 คน พบว่า 2.7% อัณฑะไม่ลงถุง เมื่อเวลาผ่านไป 3 เดือนเหลือเด็กอัณฑะไม่ลงถุง 0.8% แสดงว่าอัณฑะลงถุงเองได้ ถ้าทารกคลอดก่อนกำหนดอัณฑะไม่ลงถุง 23-30% พออายุ 1 ปีอัณฑะลงถุงเองได้เหลือไม่ลงถุงประมาณ 1% พบอุบัติการณ์มากกว่าเด็กปกติในพวกมีความผิดปกติระบบประสาทเช่น Myelomeningocoel, Neural tube defect disorders, , Ancephaly, Abnormalities of testosterone biosynthetic defects, 5 alpha reductase deficiency กรรมพันธุ์ มีส่วนพบ 1-4% ในพี่น้องและ 6% ในลูกที่พ่อเป็น เหตุผลที่ต้องผ่าตัดดึงอัณฑะลงถุงเพราะ? 1. อัณฑะที่ยังอยู่ในร่างกายต้องอยู่ในอุณหภูมิ 37 องศา ทำให้การสร้างเชื้ออสุจิเสีย อัณฑะไม่ลงถุงจะทำให้ถุงด้านเดียวกันเจริญน้อยกว่าอีกด้าน 2. มีโอกาสเป็นมะเร็งมากกว่าปกติ 10 เท่าโดยทั่วไปจะเป็นหลังวัยหนุ่มอาจมีความสัมพันธ์กับเนื้อเยื่อของอัณฑะที่เสีย 3. ทำให้เด็กมีปัญหาทางจิตใจ 4. ทำให้ถูกกระแทกบาดเจ็บได้ง่าย 5. 90% มีไส้เลื่อนถุงอัณฑะร่วมด้วยอันตราย ไส้เลื่อนอาจบีบรัดลำไส้ ต้องรีบผ่าตัด การตรวจวินิจฉัย       อัณฑะไม่ลงถุงข้างเดียวถ้าคลำไม่ได้อาจตรวจพบด้วยอัลตร้าซาวด์ แต่ถ้าอัณฑะอยู่ด้านหลังของผนังช่องท้องอาจตรวจพบยาก ถ้าทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์หรือ MRI จะมีโอกาสพบได้ดีกว่า แต่มีราคาแพง แต่ถ้าไม่พบไม่สามารถยืนยันได้ว่าไม่มีอัณฑะเพราะถ้าเล็กกว่า 1 ซ.ม. และอยู่ด้านหลังช่องท้องอาจมองไม่เห็น       อัณฑะไม่ลงถุงข้างเดียว 70-90% จะคลำ testis ได้ที่บริเวณแนวเหนือขาหนีบ ไม่จำเป็นต้องเอกซเรย์ ถ้าคลำไม่ได้ การตรวจ อัลตร้าซาวด์ ช่วยวินิจฉัยโรคได้แม่นยำ       อัณฑะไม่ลงถุงสองข้างควรทีอัลตร้าซาวด์ และทดสอบฮอร์โมน( เป็นเรื่องของหมอ) HCG stimulation test ถ้าระดับ Testosterone ไม่ สูงขึ้นและระดับ Basal FSH สูงหมายถึงเด็กนั้นไม่มีอัณฑะ การรักษา       อัณฑะไม่ลงถุงควรผ่าตัดดึงอัณฑะลงถุงก่อนอายุ 2 ขวบ ไม่ควรรอให้อายุมาก จากการศึกษาพบว่า อัณฑะไม่ลงถุงเมื่ออายุ 2 ขวบเนื้อเยื่ออัณฑะ ผิดปกติเกือบ 50% จึงแนะนำทำผ่าตัดก่อนอายุ 2 ขวบ อัณฑะไม่ลงถุงทำให้เกิดไส้เลื่อนร่วมด้วย เด็กอาจไม่มีอาการไส้เลื่อนทุกคน ถ้าตรวจพบไส้เลื่อนร่วมด้วยควรผ่าตัดไส้เลื่อนและดึงอัณฑะลงถุงในคราวเดียวกัน หมอบอกน่าให้ให้ฮอร์โมน จริงหรือไม่?       การให้ฮอร์โมนไม่ทำให้อัณฑะชนิดไม่ลงถุงข้างเดียวลงถุง ในรายอัณฑะไม่ลงถุงสองข้างก็เช่นกัน แต่ทำให้อัณฑะโตขึ้นหรือเลื่อนลงมาได้บ้าง (จากการศึกษาของ Professor Fronkulsrud UCLA )       การให้ฮอร์โมนหรือไม่ให้ก็พบว่าอัณฑะอาจเลื่อนลงถุงได้เองเมื่ออายุ 3 เดือน ทำให้เกิดข้อสรุปผิดพลาดว่าเป็นผลจากฮอร์โมน พบว่าถ้าอายุมากกว่า 3 เดือนจะให้ Hormone เท่าไรอัณฑะก็ไม่ลงถุง อาจมีผลข้างเคียง วิธีการผ่าตัด       แพทย์จะผ่าตัดโดยลงมีดแผลผ่าตัดประมาณ 2-3 เซนติเมตรบริเวณแนวพับของผิวหนังด้านข้างหัวหน่าว เปิดพังผืดของกล้ามเนื้อ external aponeurosis ตอนล่างที่เป็นหลังคาของ inguinal canal ก็จะเห็นอัณฑะใต้ cremasteric muscle ถ้าอยู่ใน inguinal canal แพทย์จะเลาะถุงบางที่ต่อจากช่องท้องมาหุ้มอัณฑะแยกออกจากท่ออสุจิและเส้นเลือดของอัณฑะขึ้นไปชิดด้านหลังของช่องท้องเย็บปิดถุงทำให้สามารถดึงอัณฑะลงสู่ถุงอัณฑะแล้วเย็บตรึงไว้กันกาหดตัวกลับ ถ้าถุงขาดลำไส้ในช่องท้องจะไหลออกมาทำให้การเย็บปิดถุงไม่หมดเกิดเป็นไส้เลื่อนตามมาภายหลัง เป็นเหตุผลที่ผู้ผ่าตัดควรเป็นศัลยแพทย์ซึ่งจะชี่ยวชาญในการผ่าตัดไส้เลื่อนและอวัยวะในช่องท้องเด็ก ถ้าอัณฑะอยู่สูงดึงไม่ลง สามารถใช้กล้องส่องเข้าช่องท้องช่วยผ่าตัดได้ หน่วยกุมารศัลยศาสตร์รามาธิบดีประสบความสำเร็จส่องกล้องดึงอัณฑี่อยู่ในช่องท้องลงถุง

วีดีโอกำลังอัพเดท อดใจรอหน่อยครับ ถ้าลูกมีปัญหา อีเมลสอบถามได้ครับ หรือโทรก็ได้ sumat.tee@mahidol.ac.th ร.ศ.น.พ. สุเมธ ธีรรัตน์กุล วุฒิบัตรผู้เชี่ยวชาญกุมารศัลยสาสตร์ หน่วยกุมารศัลยศาสตร์ ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ ร.พ. รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล Sumate Teeraratkul MD. FICS Diploma in Pediatric Surgery Cert. in Surgery at Children Hospital of Los Angeles USA, Cert. Visiting Professor in Liver Transplantation at Kyoto University Associate Professor in Pediatric Surgery Division of Pediatric Surgery Department of Surgery Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital Mahidol University Bangkok Thailand sumat.tee@mahidol.ac.th