ลำไส้กลืนกัน

ลำไส้กลืนกัน พบในเด็กกลุ่มไหน?       พบบ่อยในเด็กเล็กอายุ 5-9 เดือน และพบถึงอายุ 2 ขวบ ถ้าอายุมากกว่า 2 ขวบมักมีตัวนำ ทำให้เกิดลำไส้กลืนกัน       พบหลังผ่าตัดอวัยวะไดก็ได้พบทุกช่วงอายุ กลืนกันที่ลำไส้เล็ก ทำให้เด็กมีอาการอย่างไร เมื่อไรควรสงสัยลูกเป็นลำไส้กลืนกัน?       ทำให้เด็ก ปวดท้อง อาเจียน ถ่ายเป็นเลือด อุจาระคล้ายสีน้ำหมาก ตรวจพบมูกปนเลือด หากปล่อยเนิ่นนานเด็กจะมีอาการท้องอืดเพราะลำไส้อุดตัน ลำไส้ที่ถูกบีบรัดขาดเลือดเน่าทำให้ติดเชื้อรุนแรง ลำไส้ส่วนเหนือส่วนอุดตันอาจแตกทะลุ เกิดการอักเสบในช่องท้อง ขาดน้ำ เสียสมดุลย์ของเกลือแร่ เสียชีวิต       ครึ่งหนึ่งเด็กมีอาการปวดท้องเป็นพักๆเป็นอาการนำทำให้บิดามารดานำเด็กมาพบแพทย์       หนึ่งในสามเด็กลำไส้กลืนกันมีอาการอาเจียนเป็นอาการนำมาพบแพทย์ มารดาอาจสังเกตุพบเด็กมีอาการปวดท้องร่วมด้วย อาการอาเจียนพบร่วมกับเกือบทุกภาวะที่ทำให้เด็กไม่สบาย มักพบระยะท้ายในภาวะลำไส้อุดตัน       9 5% เด็กอายุน้อยกว่า 1 ปีที่เป็นลำไส้กลืนกัน มีเลือดออกในอุจจาระ พบ 65% ในเด็กอายุมากกว่า 1 ปี อาการถ่ายเป็นเลือดอาจพบภายในเวลา 2-3 ชั่วโมงหรือมากกว่า 1 วัน ทำอย่างไรถ้าหมอบอกคุณพ่อคุณแม่ว่าสงสัยลูกเป็นลำไส้กลืนกัน?       คุณหมอมักจะแนะนำให้ลองส่งเอกซเรย์งอัลตร้าซาวด์ตรวจหาก้อน       ถ้าเป็นลำไส้กลืนกัน ควรขอคำแนะนำหมอว่ามีแพทย์เอกซเรย์หรือกุมารศัลยแพทย์ไหม เพราะการสวนแป้งหรือดันลำไส้กลืนกันด้วยลมอาจมีภาวะแทรกว้อนทำให้ลำไส้ทะลุ ทางโรงพยาบาลต้องมีกุมารศัลยแพทย์เตรียมพร้อมเสมอ เป็นโรคอื่นได้ไหม?       ควรแยกโรคดังต่อไปนี้       ลำไส้อักเสบติดเชื้อแบคทีเรียโดยเฉพาะ shigella       เนื้องอก polyp ในลำไส้ใหญ่       เลือดออกจาก Meclel's diverticulum เพราะมีเนื้อเยื่อกระเพาะอาการหลั่งกรดทำให้ลำไส้เล็กเป็นแผล เด็กไม่มีอาการปวดท้อง หรือท้องอืด       รูก้นฉีกร่วมกับท้องผูก เด็กมีประวัติท้องผูกถ่ายเป็นเลือดเคลือบบนอุจจาระ ตรวจพบแผลหรือติ่งที่รูก้นบริเวณ 6 และ 12 นาฬิกา       เด็กปวดท้องควรแยกโรคทางศัลยกรรมอื่นเช่น       ไส้เลื่อนขาหนีบ ตรวจร่างกายจะพบถุงไส้เลื่อนบวมชัดเจน       ลำไส้หรืออวัยวะในช่องท้องถูกบีบรัดหมุนบิดทำให้เด็กมีอาการปวดท้องอาเจียนมีอาการลำไส้อุดตันคล้ายลำไส้กลืนกัน       ก้อนเนื้องอกต่อมน้ำเหลือง       ซีสต์บริเวณลำไส้ หรือ ลำไส้แฝด หมุนบิด       ไส้ติ่งอักเสบในเด็กอายุน้อย 10-20% ไส้ติ่งอักเสบเกิดในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ขวบ ไส้ติ่งจะแตกภายในไม่กี่ชั่วโมงทำให้เด็กมีอาการปวดท้อง ช่องท้องอักเสบ Meclel's diverticulitis มีอาการคล้ายไส้ติ่งอักเสบ ทำไมลูกเป็นลำไส้กลืนกัน        ไม่รู้ โชคดีมั้ง?       ลำไส้กลืนกันพบในเด็กสุขภาพแข็งแรง ได้รับการเลี้ยงดูดี ช่วงหน้าฝนอากาศเปลี่ยนเด็กเป็นหวัด ต่อมน้ำเหลืองที่ลำไส้โตเป็นตัวนำ เด็กอายุมากกว่า 2 ขวบมักมีสาเหตุ เด็กบางคนมีเนื้องอกเล็กในลำไส้เต็มไปหมดทำให้ลำไส้กลืนกันซ้ำแล้วซ้ำเล่า หมอต้องตัดลำไส้ใหญ่ทิ้งทั้งหมด ดึงลำไส้เล็กมาต่อที่รูก้น ไม่ตัดออกเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ ระยะแรกอาจทำให้เด็กมีอาการอย่างใดอย่างหนึ่งเช่นปวดท้อง ,อาเจียน หรือมีอาการที่ชัดเจนเช่น ปวดท้องถ่ายเป็นเลือด ท้องอืด คลำก้อนได้ในท้อง อาจวินิจฉัยช้าถ้าไม่รู้อาการแสดงและลักษณะของโรค ลำไส้กลืนกันเริ่มที่รอยต่อลำไส้เล็กและลำไส้ใหญ่ มักงับไส้ติ่งด้วย บางรายจนไหลยื่นออกนอกรูก้นก็พบได้       เด็กอาจแสดงอาการไม่ชัดเจนทำให้แพทย์วินิจฉัยไม่ได้ ดังนั้นหากพบเด็กปวดท้องช่วงอายุขวบปีแรก หรือถ่ายเป็นเลือด หรืออาเจียน ควรนึกถึงภาวะ ลำไส้กลืนกันด้วย ควรตรวจร่างกาย อย่างละเอียด เลือกการตรวจวินิจฉัยที่เหมาะสม เช่น เอกซเรย์ช่องท้องวินิจฉัยภาวะลำไส้อุดตันถ้าเด็กมีอาการท้องอืด ส่งอัลตร้าซาวด์ตรวจหาก้อนและลักษณะของก้อนเพื่อนำไปสู่การรักษาต่อไป รักษาอย่างไร?       ดันลำไส้กลืนกันออกด้วยสารทึบแสงทางเอกซเรย์ หรือลม ใช้แรงดันไม่เกิน 120 เซนติเมตรน้ำ แพทย์เอกซเรย์เป็นผู้ทำ หรือกุมารศัลยแพทย์บางรายที่สนใจ ทำไมต้องผ่าตัด?       ถ้าดันไม่ออกต้องนำไปผ่าตัด       ถ้าเด็กมีอาการแทรกซ้อนเช่นมี ช่องท้องอักเสบ สงสัยลำไส้เน่า ทะลูต้องผ่าตัด       ถ้าอาการนานกว่า 24 ชั่วโมงดันออกสำเร็จน้อยกว่า 20%       กุมารศัลยแพทย์เป็นผู้ผ่าตัด ผ่าตัดแผลช่องท้องด้านขวาแผลเล็กๆ จะตัดไส้ติ่งออกด้วยทุกครั้ง หรือส่องกล้องผ่าตัดเจาะช่องท้อง 3-4 รู ถ้าไส้เน่าต้องตัดต่อลำไส้ เป็นซ้ำได้ไหม       ประมาณ 1 %บางรายงานน้อยกว่า ร.ศ.น.พ. สุเมธ ธีรรัตน์กุล วุฒิบัตรผู้เชี่ยวชาญกุมารศัลยสาสตร์ หน่วยกุมารศัลยศาสตร์ ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ ร.พ. รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล Sumate Teeraratkul MD. FICS Diploma in Pediatric Surgery Cert. in Surgery at Children Hospital of Los Angeles USA, Cert. Visiting Professor in Liver Transplantation at Kyoto University Associate Professor in Pediatric Surgery Division of Pediatric Surgery Department of Surgery Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital Mahidol University Bangkok Thailand sumat.tee@mahidol.ac.th

เอกซเรย์ ลำไส้กลืนกัน           ดันไม่ออกต้องผ่าตัด              ไส้ถูกกลืนเน่า    กำลังถูกดันด้วยแป้ง